Αιματουρία

Αιματουρία είναι η κατάσταση που προσδιορίζεται από την παρουσία αίματος στα ούρα. Το κόκκινο χρώμα των ούρων ή και οι αποχρώσεις αυτού δε συνεπάγεται οπωσδήποτε αιματουρία καθώς μπορεί να οφείλεται σε κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών όπως τα παντζάρια ή σε λήψη φαρμάκων όπως η ριφαμπικίνη. Η αιματουρία τεκμηριώνεται με τη γενική εξέταση ούρων που αναδεικνύει την παρουσία ερυθρών αιμοσφαιρίων στα ούρα σε αριθμό μεγαλύτερο των τριών (3) κατά οπτικό πεδίο.

Συνήθως διακρίνουμε τις παρακάτω μορφές αιματουρίας:

• Μικροσκοπική/Μακροσκοπική

Μικροσκοπική ή μικροαιματουρία χαρακτηρίζεται η αιματουρία που εντοπίζεται μόνο με μικροσκοπικό έλεγχο των ούρων ενώ μακροσκοπική ή μακροαιματουρία είναι η αιματουρία που γίνεται αντιληπτή με γυμνό μάτι καθώς κοκκινίζει το χρώμα των ούρων.

• Αρχική/Τελική/Ολική

Αδρά η αιματουρία μπορεί να διακριθεί σε αρχική όταν το κόκκινο χρώμα των ούρων υπάρχει κατά την αρχή της ούρησης, σε τελική όταν εμφανίζεται προς το τέλος της ούρησης και σε ολική όταν υπάρχει καθόλη τη διάρκεια της ούρησης. Στην πρώτη περίπτωση το αίμα συνήθως προέρχεται από την ουρήθρα, στη δεύτερη από την ουροδόχο κύστη και στην τρίτη κυρίως από τους νεφρούς, τους ουρητήρες ή την ουροδόχο κύστη.

• Επώδυνη/Ανώδυνη

Ανάλογα από το αν συνοδεύεται από πόνο ή τσούξιμο ή αν παρουσιάζεται χωρίς κανένα αίσθημα πόνου.

• Σπειραματική/Μη σπειραματική

Η σπειραματική αιματουρία προκύπτει από βλάβη των σπειραμάτων που αποτελούν τις βασικές δομικές λειτουργικές μονάδες των νεφρών και εφόσον επιβεβαιωθεί αποτελεί πεδίο εκτενούς διερεύνησης του νεφρολόγου. Βλάβες σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του ουροποιητικού συστήματος προκαλούν μη σπειραματική αιματουρία και απαιτούν συχνά διαφοροποιημένη διερεύνηση και αντιμετώπιση.

Πέρα από τις επίκτητες ή κληρονομικές σπειραματοπάθειες, οι συχνότερες αιτίες αιματουρίας είναι τα τραύματα, οι ουρολοιμώξεις, η παρουσία λίθων και η εκδήλωση καρκινικής βλάβης στο ουροποιητικό σύστημα.

Η αιματουρία μπορεί να μη συνοδεύεται από συμπτώματα ή ακόμη και να αποτελεί τυχαίο εύρημα στα πλαίσια προληπτικού ελέγχου (μικροσκοπική). Συχνά συμπτώματα αναφέρονται ο πόνος, το τσούξιμο ή η δυσκολία κατά την ούρηση.

Γενικά η αιματουρία πρέπει να διερευνάται γρήγορα και αποτελεσματικά καθώς μπορεί να υποκρύπτει σοβαρή πάθηση των νεφρών ή του υπόλοιπου ουροποιητικού συστήματος. Ο έλεγχος συνίσταται σε:

• Λήψη λεπτομερούς ιστορικού
• Κλινική εξέταση και μέτρηση της αρτηριακής πίεσης
• Εργαστηριακό έλεγχο

Η πρώτη και αναγκαία εξέταση είναι η γενική ούρων καθώς θα επιβεβαιώσει ή αποκλείσει την παρουσία αιματουρίας ενώ παράλληλα με μικροσκόπιση θα διακρίνει τη σπειραματική από τη μη σπειραματική αιματουρία καθορίζοντας αντίστοιχα τον υπόλοιπο έλεγχο για τον προσδιορισμό του αιτίου και την αντιμετώπισή του. Στη συνέχεια, η διερεύνηση πέραν των αρχικών βιοχημικών εξετάσεων ελέγχου της νεφρικής λειτουργίας, κυτταρολογικής εξέτασης των ούρων και υπερηχογραφικής απεικόνισης του ουροποιητικού συστήματος μπορεί ανάλογα με την περίπτωση να απαιτήσει μία ή περισσότερες από μια πληθώρα εξετάσεων που ενδεικτικά περιλαμβάνουν αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία, κυστεοσκόπηση και βιοψία νεφρού.

Η θεραπεία της αιματουρίας είναι αποτέλεσμα εξατομικευμένης προσέγγισης και επιτυγχάνεται μέσω της αντιμετώπισης του αιτίου που την προκαλεί με εφαρμογή φαρμακευτικής αγωγής, λιθοθρυψίας ή χειρουργικής παρέμβασης.

Το παρόν άρθρο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν αποτελεί θεραπευτική οδηγία ή αγωγή καθώς αυτή μπορεί να δοθεί εξατομικευμένα μόνο από το θεράποντα ιατρό μετά από προσεκτική λήψη ιστορικού, πραγματοποίηση κλινικής εξέτασης και διεκπεραίωσης των αναγκαίων παρακλινικών εξετάσεων.